مقدمه

در جمهوری اسلامی ایران به موجب قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی متولی مدیریت فرکانس تعیین شده و در اساسنامه خود به عنوان متولی امر در صدور و اداره پروانه‌های رادیویی، تنظیم مقررات و ضوابط مرتبط، تنظیم جداول تعرفه و نظارت بر کاربرد امواج رادیویی در کشور معرفی شده است. سازمان مذکور درگاهی به سازمان‌های مشابه خود در جهان و همچنین به سایر سازمان‌ها و دستگاه‌های داخلی بهره بردار طیف امواج رادیویی است.

سامانه مدیریت طیف ابزاري است جهت استفاده بهينه از طیف امواج رادیويی بدون ایجاد تداخل مضر رادیويی. این سامانه شامل اجزايي به منظور انجام عملیات اداری و پردازش اوليه، انجام محاسبات فني، اتصال به سخت افزارهای تشعشعات و بانک اطلاعات الكترونيكي مربوطه است. هدف اين سامانه بهبود ساختار بانک اطلاعات رادیويی موجود و تهیه ابزار نرم‌افزاري کارآمد جهت ذخیره اطلاعات و بهره‌گيري از آن برای اجرا و کنترل فرايندهاي اداری- فني مديريت طیف در تمام سرويس‌هاي رادیويی است. طیف امواج رادیویی به عنوان یکی از منابع طبیعی کمیاب برای برقراری ارتباط رادیویی ضروری بوده و به کارگیری هماهنگ نشده از آن منجر به تداخل رادیویی و هدر رفت فرکانس‌ها خواهد شد. مدیریت فرکانس در سطح ملی و بین المللی و حتی تعامل منطقه‌ای با کشورهای دیگر در این زمینه، نیازمند بهره برداری از ابزار اختصاصی مربوط به خود است.

مجموعه به هم پیوسته نرم افزارهای اداری- فنی و دستگاه‌های اندازه‌گیری میدانی، نه تنها امکان مدیریت فرآیندهای تقاضا و عرضه فرکانس را فراهم می کنند بلکه آگاهی از وضعیت واقعی موجود و برنامه‌ریزی برای آینده را تسهیل خواهند کرد. خاصیت بومی بودن فرآیندهای اداری و مقررات عمومی کشورها در کنار جهان شمول بودن مدل‌های ریاضی مدیریت فرکانس، مانع دستیابی به سامانه‌های جهان شمول مدیریت فرکانس شده، هر چند بخش عظیمی از سامانه های مدیریت فرکانس در کشورها یکسان و قابل کپی برداری است.

طراحی سامانه مدیریت صدور پروانه سرویس‌های رادیویی توسط “شرکت شبکه افزار” برای “سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیويی” بر اساس متد RUP در محدوده سرویس‌های رادیویی شامل سرویس های: ثابت، متحرک خشکی، ثابت ماهواره‌ای، رادیویی شناور و رادیویی آماتور در حال انجام است.

دلایل تعریف این پروژه در سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی

• موانع محاسباتی تداخلی برای ایستگاه ها و کاربران
• عدم توانایی محاسبه فنی با استفاده از داده های فنی شبکه
• عدم توانایی پیگیری از مطالبات مربوط به پروانه های رادیویی
• عدم استفاده از نقشه های رقومی برای نمایش اطلاعات یا ثبت داده‌ها
• عدم داشتن سامانه یکپارچه و اجرایی نشدن توصیه نامه‌های بین المللی
• عدم امکان ثبت نتایج پایش، بازرسی و کنترل دستگاه‌های اندازه‌گیری از طریق سامانه موجود
• عدم اتصال با تجهیزات اندازه‌گیری میدانی و هوشمند نبودن دستگاه‌ها جهت مقایسه اندازه‌گیری‌ها با محتويات بانک اطلاعات رادیویی

چالش‌های اجرایی شبکه افزار

• تنوع کاربران
• وجود محدودیت‌های سخت افزاری
• دقت در تنظیم قردادهای محرمانگی (NDA)
• الزام به استفاده از سیستم BPMS مورد نظر سازمان
• پیچیدگی محاسبات مخابراتی فنی با داده‌های مکانی
• پیچیدگی برخی از مصوبه ها و ضوابط در پیاده سازی
• انطباق پذیری با سایر نرم افزار های بین المللی در این حوزه
• دریافت‌ داده‌های مورد نیاز زیرساخت‌های اشتراکی مورد استفاده

راهکارهای شبکه افزار در برابر چالش‌ها

• آموزش نیروهای انسانی با توجه به الزامات کارفرما
• برگزاری جلسات متعدد و مذاکره جهت دست یابی به اطلاعات و داده‌های مورد نیاز پروژه
• طراحی پلتفورم یکپارچه با قابلیت سرویس دهی و سرویس‌گیری از سایر سامانه های سازمان با قابلیت مقیاس پذیری با توجه به فازهای بعدی پروژه که از قبل در طراحی و پیاده سازی سامانه لحاظ گردیده بود.

نتایج حاصل شده

• طراحی و بهینه سازی فرایندهای سازمانی و محاسبات فنی مخابراتی.
• انجام محاسبات داده مکانی برای کنترل عدم اختلال در باند های فرکانسی.
• انجام محاسبات رگولاتوری برای حوزه های تداخل بین المللی در ایستگاه های رادیویی.
• بارگذاری سامانه بر روی سرورهای مورد نظر سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی
• مدیریت درخواست های مبنی بر صدور پروانه های سرویس های رادیویی به صورت الکترونیکی و یکپارچه برای بهره برداران از سیستم.

نویسندگان: جاوید قیصری ، کورش پرواز